Euskal Herriko baserri eta etxe atarietan ikusiko zenuen ziur, ateetan urte osoan zehar zintzilik, adaxka berde bat. Usadio zaharrei jarraiki, babesgarri eta sendagarria da landare hau. Ugariak dira bere dohaien inguruko testu, esames, aipu eta ohiturak.

Bakearen ikurra omen dira, sorginkeria negatibo ororen kontrako landare babeslea, suteak eragozten dituena, gaitzak sendatzen dituena. Era guztietako ateak zabaltzeko baliogarria ere ba omen da (ametsetakoak, inpernukoak, etxeetakoak) baina baita amesgaiztoak uxatzeko edota etorkizuna iragartzeko ere. Emakumearen ugalkortasunarekin ere lotzen dute askok; eta nola ez, baita maitasunarekin ere. Ziur mito hau behin baino gehiagotan entzun duzula: mihuraren azpian musukatzen den bikotearen maitasunak betirako iraungo du. Gaur egun, neguko solstizioa omentzeko eta urte berrirako zoriona nahiz osasuna erakartzeko mantentzen da ohitura.

Etxeko ate nagusian zintzilikatu behar da horretarako. Baldintza bakarra: mihurak ezin du lurra ukitu.; lehen esan bezala, “lurra eta zeruaren artean” bizi delako. Elezahar batek dioenez mihuraren botere magikoa bere sorreratik datorrela: tximista batek zuhaitz batean jotzen duenean sortzen omen da mihura, sinbolikoki, zeru-lurrek bat egiten dutelako.

Zintzilik eduki behar da Santa Luzia eguna iritsi arte (abenduaren 13a), urteko egunik motzena. Behin urtebete gu babesten egin ondoren, hau erre eta berria jartzeko momentua da. Ez da ezer gertatzen 13an bertan egiten ez bada, baina Eguberrietako jaien bezperan egin ohi da, urte berrira indarberrituta iristeko. Badira aldaketa hau udako solstizioan egiten duten familiak ere.ç

Ea gure inguruan edo azokan zurea topatzen duzun! Hori bai: diru truke baino, norbaitek oparitutakoak balio handiagoa du. Badakizu, beraz!